Blogs

Blogs

In opdracht van zorgorganisatie Zuidwester ontwierp Wielen Architecten 48 zorgwoningen voor jongeren met gedragsproblematiek en/of verstandelijke beperking. Projectmanager Ron Bouwman, van begin tot eind bij het project betrokken, blikt terug op een bijzonder ontwerp- en bouwproces. “Geen enkele andere architect had dit kunnen doen.”

De start: de jaren 70-gebouwen van zorginstelling Zuidwester in Middelharnis (Z-H) zijn na ruim veertig jaar dringend aan vervanging toe. Ron Bouwman van BVC krijgt de vraag om te helpen bij businesscase, ontwerp en realisatie van de nieuwbouw.

Escalaties

Eerste aandachtspunt van Zuidwester is de afdeling voor groepen jongeren met diverse soorten (ernstige) gedragsproblematiek en/of verstandelijke beperkingen. “Deze afdeling zat in een groot, oud gebouw dat akoestisch zeer te wensen overliet,” vertelt Bouwman. “Wanneer zich ergens een calamiteit voordeed, was dat overal in het pand te horen. Situaties konden gemakkelijk escaleren tot een crisis, met een hoop stress tot gevolg.”

Rust, trots en welzijn

Met bestuur, managers en medewerkers van Zuidwester stelt Bouwman voor de nieuwbouw van deze afdeling een programma van eisen op dat aansluit op het nieuwe zorgconcept van de organisatie. In dat concept worden doelgroepen niet meer gezien als cliënten maar als bewoners, die in principe terugkeren in de samenleving. De nieuwe behuizing moet bovendien zorgen voor meer rust, trots en welzijn bij medewerkers en bewoners.

“De ontwerpaanpak van Michiel van der Wielen sprong eruit. Het was vernieuwend en paste naadloos in ons zorgconcept.”

Keuze voor Wielen Architecten

Vier architecten mogen op basis van dit zorgconcept hun visie op de nieuwbouw opstellen. De keuze van Zuidwester valt op Wielen Architecten. “De ontwerpaanpak van Michiel van der Wielen sprong eruit,” zegt Bouwman. “Het was vernieuwend en paste naadloos in ons zorgconcept. Hij borduurde niet, zoals andere bureaus vaak doen, voort op eerder door hen uitgevoerde projecten. Hij werkte andersom, begon als het ware met een blanco vel.”

Vernieuwend ontwerpen

In een aantal groepssessies met bewoners, medewerkers en zorgmanagers onderzoekt Van der Wielen de wensen en mogelijkheden. Bouwman: “Hij legt hen vijf voorstellen voor en luistert naar de verschillende reacties. De keer daarna komt hij terug met een kleiner aantal nieuwe modellen. En dan nog een keer. Net zolang tot er een optimale schets is.” In de ogen van Bouwman een zeer innovatieve en succesvolle ontwerpmethode, die nog te weinig ingang heeft gevonden bij andere zorginstellingen.

Inspiratiebezoeken

Samen met zorgmedewerkers en -managers van Zuidwester bezoeken Bouwman en Van der Wielen in die ontwerpfase van Het Keeten ook een aantal vergelijkbare instellingen. Bouwman: “Onze vraag was: wat werkt er daar goed en wat niet. Michiel en ik waren vooral aan het luisteren naar de vragen die de medewerkers stelden aan hun collega’s van de andere instelling en naar hun antwoorden. Dat was heel leerzaam.”

Het ontwerp

Via deze stappen komt Wielen Architecten uiteindelijk tot het concept van 6 gelijkvloerse gebouwen met elk 8 zorgwoningen, plus twee extra gebouwen voor dagbesteding en een ‘jeugdhonk’. “Het geheel oogt als een kleine buurt in een willekeurige woonwijk, en dat geldt ook voor de binnenkant, met veel licht en korte gangen,” zegt Bouwman.

“Deels is dat schijn. Vanwege de doelgroep is alles – glas, raamkozijnen en deursponningen – heel zwaar uitgevoerd. Het knappe is dat alles er ondertussen echt fraai uitziet. Die zorgvuldigheid, dat is echt een kenmerk van Van der Wielens werk. Een woningcorporatie zou de appartementen later zonder moeite als sociale huurwoning kunnen verhuren.”

Het eindresultaat

Het Keeten draait inmiddels een aantal jaar. Projectmanager Bouwman is er een paar keer terug geweest. “Ik ontmoette zeer positieve reacties, bijvoorbeeld van bewoners die vol trots hun appartement laten zien. En uit rapportages blijkt dat er significant minder calamiteiten zijn, en een lager ziekteverzuim onder de medewerkers. Kortom, ik kijk met een heel goed gevoel terug op de samenwerking met Wielen Architecten. En ik ben ervan overtuigd dat niemand anders dit had kunnen doen.”