Blogs

Blogs

Douwe-Jan Bakker, directeur bij AxionContinu, is al dertig jaar actief in zorgvastgoed. Hij werkte diverse keren samen met Wielen Architecten, zowel nieuwbouw als transformatie. Hij blikt terug op die projecten en de samenwerking met Michiel van der Wielen. “Michiel blijft meedenken vanuit het zorgconcept. Zijn gebouwen dragen het stempel van de opdrachtgever.”

Ongeveer tien jaar geleden kwam Bakker als vastgoeddirecteur bij Zuidwester in Zuid-Holland in contact met Wielen Architecten. De zorginstelling had behoefte aan nieuwe huisvesting voor jongeren met een verstandelijke beperking en/of gedragsproblemen. “Belangrijk was dat die huisvesting aansloot op het nieuwe zorgconcept van de organisatie,” zegt Bakker. “Daarin werd niet meer gesproken van cliënten of patiënten maar van bewoners. We zaten midden in die belangrijke overgang.”

Kleinste bouwsteen

Vier architectenbureaus werden uitgenodigd hun visie op de nieuwbouw te presenteren op basis van dat nieuwe zorgconcept. De presentatie van Michiel van der Wielen staat Bakker nog levendig voor de geest. “In tegenstelling tot de andere architecten toonde hij geen schetsen, maar alleen een procesaanpak. Zijn visie was om in interactie met alle betrokkenen tot het ontwerp te komen, beginnend bij de kleinste en tegelijk belangrijkste bouwsteen: de mens. In de zorgverlening van Zuidwester dus de bewoner. Dit was de klik die we zochten.”

Je eigen gebouw ontwerpen

In een aantal groepssessies met bewoners, medewerkers en zorgmanagers onderzocht Wielen Architecten de verschillende wensen en mogelijkheden. Bakker: “Michiel legde letterlijk puzzelstukjes op tafel en luisterde naar de reacties daarop. De sessie daarna kwam hij terug met nieuwe puzzelstukjes om op te reageren. Dit procedé werd herhaald tot er een optimale schets was. De eindgebruikers hadden echt het gevoel dat ze hun eigen gebouw aan het ontwerpen waren.”

Het Keeten

Het eindresultaat van de puzzelsessies kreeg de naam Het Keeten: een ‘wijkje’ van 6 gebouwen met elk 8 zorgwoningen, plus een gebouw voor dagbesteding en een ‘jeugdhonk’. Het ontwerp sloot uitstekend aan op het zorgconcept van Zuidwester, vertelt Bakker. “Dit woonconcept geeft rust én beweging. Bewoners kunnen rust vinden in hun eigen appartement als ze het nodig hebben, maar ook gemakkelijk een groene buitenplek opzoeken.”

“Michiel staat in het proces altijd náást je, nooit tegenover je, boven je of onder je. Hij luistert goed en komt altijd met een creatieve oplossing.”

Zorgnormen

De strenge normen in de zorg, bijvoorbeeld ten aanzien van de veiligheid van de patiënt, stellen architecten soms voor bijzondere uitdagingen, weet Bakker. “Zo moesten de gangen in Het Keeten minstens drie meter breed zijn. Dan kunnen medewerkers patiënten veilig naar hun appartement begeleiden. Maar de eerste ontwerpen bleken te duur uit te pakken. Dan is het verkleinen van het bouwvolume vaak het gemakkelijkste antwoord. Niet bij Michiel van der Wielen. Hij kwam met een andere oplossing, waarbij die drie meter intact bleef. Hij denkt steeds met de opdrachtgever mee.”

Geen gedoe

Bakker kijkt met veel voldoening terug op de nieuwbouw van Het Keeten. Hoewel hij als vastgoeddirecteur op enige afstand stond, was hij tegelijk erg betrokken bij het proces. “Ik belde af en toe met de partners. Opvallend was dat er helemaal geen gedoe was in het project. Niet in het bouwteam en ook niet over geld. En dat was bij de andere projecten met Wielen Architecten precies zo.”

Persoonlijkheid en vakmanschap

Die soepele samenwerking met de partners in het bouwteam heeft in Bakkers ogen twee reden: persoonlijkheid en vakmanschap. “Michiel staat in het proces altijd náást je, nooit tegenover je, boven je of onder je. Hij luistert goed en komt altijd met een creatieve oplossing. Bovendien heeft hij vóór zijn architectenopleiding HTS Bouwkunde afgerond. Hij weet hoe iets praktisch uitgevoerd kan worden. Daar houdt hij in het ontwerp al rekening mee. Bovendien heeft hij een goed netwerk van specialisten die hij zo nodig kan inzetten, bijvoorbeeld een constructeur of modelleur.”

Stempel

Veel gebouwen die hij tegenkomt, hebben het stempel van de architect, vertelt Bakker. “Dan rijd ik in de auto langs een ziekenhuis of andere zorginstelling en zie ik vaak meteen welk bureau het heeft ontworpen. Bij Michiel van der Wielen niet. Hij stelt zichzelf niet voorop, dat is bijzonder. Zijn gebouwen dragen het stempel van de opdrachtgever.”